تجزیه و تحلیل رابطه نوسانات اطلس شمالی (nao) و شمالگان (ao) با تغییر پذیری بارش و دما در استان لرستان

نوسانات اطلس شمالی(nao) و نوسانات شمالگان (ao) الگوهای موثری از تغییرپذیری گردش عمومی جو در محدوده برون حاره ی نیمکره ی شمالی و از عوامل اصلی کنترل عناصر اقلیمی مانند دما و بارش می باشند که دارای اثرات اقتصادی و اجتماعی بزرگی بر بخش های انرژی، کشاورزی، صنعت، حمل و نقل و بهداشت هستند. در پژوهش حاضر تاثیر پدیده های نوسانات اطلس شمالی و نوسانات شمالگان بر بارش و دمای استان لرستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از مقادیر عددی شاخص nao به عنوان شاخص تبیین کننده تغییرات فشار در اقیانوس اطلس شمالی، مقادیر عددی شاخص ao به عنوان شاخص تبیین کننده تغییرات فشار در شمالگان و مقادیر بارش و دمای ایستگاه های سینوپتیک واقع در استان لرستان (خرم آباد، الیگودرز، بروجرد و کوهدشت) در طی دوره آماری بلند مدت استفاده گردید. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش استفاده از آمار تحلیلی (ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن و تحلیل مولفه های روند خطی و پلی نومیال) می باشد. همچنین نقشه های سینوپتیک سطح دریا و سطح 500 هکتوپاسکال جهت توجیه بارندگی در منطقه طی فازهای مثبت و منفی شاخص nao مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیانگر این است که بارش و دمای منطقه با شاخص های nao و ao دارای ارتباط معکوسی است. به طوری که مرحله مثبت شاخص های nao و ao با دوره های کاهش بارش و دما، و مرحله منفی شاخص های مذکور با دوره های افزایش بارش و دما در منطقه همزمان است. همچنین بررسی ها نشان داد که تاثیر الگوی nao و به ویژه الگوی ao بر روی پارامتر دما ، خصوصا در فصل زمستان منطقه مورد مطالعه بیشتر بوده است. با توجه به اینکه ضرایب همبستگی بدست آمده، حاکی از همبستگی ضعیفی میان بارش و دمای منطقه با شاخص های nao و ao می باشند. می توان گفت که بارش و دما درمنطقه بیشتر از شرایط توپوکلیمای منطقه و نقش همسایگان مجاور متاثر می باشد. نتایج حاصل از بررسی نقشه های فشار بیانگر این است که در طی فاز منفی شاخص نوسانات اطلس شمالی، ضعیف شدن کم فشار ایسلند و پرفشار آزور و به تبع آن قوی شدن پرفشارهای حرارتی عرض های شمالی باعث افزایش بارندگی در منطقه و در طی فاز مثبت شاخص نوسانات اطلس شمالی، قوی شدن کم فشار ایسلند و پرفشار آزور و به تبع آن ضعیف شدن پرفشارهای حرارتی عرض های شمالی باعث کاهش بارندگی در منطقه می شوند.